sağlık

Bal Nasıl Oluşur? Balın Faydaları Nelerdir?

Bal, nektar adı verilen öz suların arılar tarafından toplanması ile oluşur. Bu işleme dışarıdan bir müdahale olmaz. Bal insanlar için pek çok faydayı içinde barındıran bir tür besindir. Yüzyıllardır insanlar baldan hem besin olarak yararlanmış hem de yara ve benzeri cilt sorunlarında ondan yardım almışlardır. 
Bal Nasıl Oluşur? Balın Faydaları Nelerdir?


Bal Nasıl Oluşur?

Arı olmadan bal da olmaz. Arılar çiçeklerden, meyvelerden veya ağaçlarda bulunan böceklerin salgılarından topladıkları nektar adı verilen bitki özlerini kovanlardaki peteklere bırakır. Bir balın kalitesini anlamak için laboratuvarda analiz edilmesi daha doğru bir yöntemdir. Gözle ya da kokusunu tahlil etme yöntemiyle balın kalitesi hakkında sağlıklı bilgi edinilmesi zordur. 
Arıların nektar bıraktığı petekler doğal olabildiği gibi petekler arıcılar tarafından da bırakılabilir. Arı bitkiler dışında çevreye bırakılan şerbet ve benzeri oluşumlardan bal yapıyorsa bu yapılan bal doğal olmaz. Bazen çiçeğin az olduğu yerlerde arıcılar bu yöntemi kullanırlar bu tür bir bal doğal olmadığı gibi besin değeri yönünden de yetersizdir; doğal bir balın içerdiği faydaları içermez. 
Elde ediliş yöntemine göre bal: Petekli, süzme ve pres bal olarak gruplandırılır. Petek, doğal ve yapay petek olabilir. Doğal olan petekleri arı kendisi yapar. Bazen de arıcılar etrafa petek yerleştirirler. Bu durumda arı bitki özlerini bu peteklere bırakır. Balın peteğinden süzülerek ayrıştırılmasıyla süzme bal elde edilir. 
Elde edildiği kaynaklara göre de bala çeşitli isimler verilir: Örneğin çiçek balı, arının bulunduğu bölgedeki çeşitli çiçeklerden toplayarak peteğe getirdiği özlerden elde edilir. Ihlamur balı, yayla balı bu tür ballara örnek verilebilir. Bunun yanında salgı balı da arıların, ağaç gövdelerinde ya da yapraklarda bulunan böceklerin salgıladıkları sıvıyı toplaması sonucu elde edilir. Çam balı, meşe balı bu tür ballar arasında yer alır. 
Balın rengini belirleyen unsurlar da çeşitlidir. Elde edildiği bölgenin iklimi, burada yetişen bitki örtüsünün zenginliği balın rengini ve besin değerini etkiler. Balın doğal olanı altın sarısı rengindedir. Yapay bir bal açık sarı ve solgundur. Balın kıvamı arının topladığı bitki özlerinin çeşidi ile ilgilidir. Doğal olan bir bal bozulmaz
Bazen kış aylarında ısının düşük olması sonucu bal kristalleşebilir. Halk dilinde bu duruma bal şekerlendi denir. Balın şekerlenmesi doğal olmadığı anlamına gelmez. Şeker şurubu kullanılarak yapılmış olan bal şekerlenmez. Şeker şurubu kullanılarak yapılan balın içeriğinde doğal özler bulunmaz bu durum onun şekerlenmesine engel olur. Şekerlenen balın eski haline döndürülmesi mümkündür. Bunun için sıcak suyla dolu kabın içine balı kavanozu ile koyup bir süre bekletmemiz yeterli olur. 
Bal zehir içeren bitkilerden elde edilmişse yiyen kişiyi zehirleyebilir.  Baldıran otu, yüksük otu gibi bitkiler zehirli bitkilerdir. Arı balı bu tür bitkileri ağırlıklı olarak kullanarak yaptıysa balın zehirli olma ihtimali vardır. Zehir içeren bir bal dışarıdan bakarak anlaşılmaz. Bu tür bir balı tüketen kişi zehirlenebilir. Oluşan bu duruma da bal zehirlenmesi (deli bal) adı verilir. Yendikten yaklaşık 20 dakika sonra baş dönmesi, istifra, ishal, halsizlik, terleme gibi belirtilerle kendini gösterir. Böyle bir durumla karşılaşıldığında balı yiyen kişi derhal kusturulmalı, başı soğuk suyla yıkanıp doktora götürülmelidir. 
Bal insanlar için pek çok faydayı içinde barındıran, besin değeri yüksek bir yiyecek olmasının yanında bazı durumlarda da tedavi amaçlı kullanılır. Orta çağda yara ve yanık tedavisi için kullanıldığı bilinmektedir. İçindeki maddelerin cildi beslediği düşünülmektedir. Ayrıca ciltten suyla kolayca arındırılabiliyor olması da kullanım kolaylığı sağlar. Günümüzde de mide ülserine iyi geldiği düşünülen bal, kozmetik amaçlarla da kullanılabilmektedir. 
Yüksek bir enerji değerine sahip olan bu faydalı besini bizlere sadece arıların temin edebiliyor olması da işin ayrı bir yönü. Sadece 500 gram ham bitki özü toplayabilmek için 900 bin arının çalışıyor olması işin boyutunu anlamamız açısından iyi bir örnek olsa gerek. 

Engin Çilekci

Keşfet, Öğren, Paylaş

İlgili Makaleler

20 Yorum

  1. Balın oluşumunu bilmek önemli özellikle de delibal olayı dikkatimi çekti. Değerli bilgiler için çok teşekkür ederim..

  2. Bal çok değerli bir besin,Kur'an da bile adı geçiyo..Nahl Suresi 68-69 ayetler; "Ve rabbin bal arısına şöyle ilham etti: "Dağlardan, ağaçlardan ve insanların kurdukları çardaklardan kendine yuvalar edin.Sonra her türlü besleyici ürünlerden ye; rabbinin koyduğu kanunlara boyun eğerek çizdiği yollardan git!" Onların karınlarından, farklı renk ve çeşitlerde şerbet (kıvamından bir sıvı) çıkar ki onda insanlara şifa vardır. İşte bunda da düşünen bir topluluk için açık delil bulunmaktadır." 😊

  3. Nasıl bir nimete sahip olduğumuzu bilmek şükrünü eda etmede ne kadar eksik olduğumuzu gösterirken; bu konuda daha fazla bilinçlenmemiz konusunda da bize yardımcı oluyor.

    Teşekkürler…

  4. Bal çok faydalı ve değerli bir besin, petek balı daha çok severim. Bal nasıl oluşduğu ve balın faydaları hakkındaki bilgilendirici yazınız için teşekkürler

  5. Bal oluşum sürecini iyi incelediniz. Bir arı çiftliğine geldiğimi ve bal çıkarma sürecini ilk elden gördüğümü hatırlıyorum.
    Güzel ama aynı zamanda sokulma korkusuyla korkutucu.
    Dostluktan selamlar.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu