kültür sanat

ALTIN ORAN NEDİR VE ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

Altın Oran
Tarihi açıdan milattan öncelere kadar uzanan bir geçmişi olan altın oran, ilk olarak Yunanlılar ve Eski Mısırlılar tarafından farkına varılıp keşfedildiği düşünülen, matematiksel bir oranı ifade etmektedir. Altın oran esas itibariyle, bir bütünün, oluştuğu küçük parçalarının birbiriyle olan uyumu neticesindeki estetik ve matematiksel anlamdaki oranı ifade etmek için kullanılmaktadır. 
Söz konusu bütünün oluşumundaki parçalar, birbiriyle ne kadar altın orana yakın bir uyum içinde oluşurlarsa, bütünün o kadar güzel olacağı ve estetik açıdan mükemmele yaklaşacağına inanılmaktadır. 2000 yılı aşkın bir süredir altın oran ile ilgili öne sürülen bu düşünce, yeryüzünde her sektöre farklı bir bakış açısı kazandırmış ve bilimsel anlamda birçok incelemeler yapılmasına öncülük etmiştir.

Altın Oranın Özellikleri

Söz konusu bilimsel araştırma ve incelemeler neticesinde, insan vücudu başta olmak üzere doğada birçok canlı varlık ve eşyada altın oranın olduğu anlaşılmıştır. İnsanın kafa yapısı itibariyle; saçların çıktığı düğüm noktasında eğri şeklinde çıkan saçların açısal değerinin altın oranı verdiği söylenmektedir. Çam kozalağı, ay çiçeği ve papatya çiçeği bir diğer altın oran özellikleri barındıran canlılardır.
Altın oranın önem kazanmasındaki en büyük etken Rönesans sanatçıları olmuştur. Bilimsel anlamda böyle bir altın oranın olduğunu kabul eden ve yaptıkları sanat eserlerinin altın orana yaklaştığı oranda estetiksel mükemmeliyete de yaklaştığını kabul eden Rönesans sanatçıları, sanat eserlerinde altın orana değer vermiş, olabildiğince altın orana yakın eserler ortaya koymaya çalışmışlardır. 
Bu bakımdan Rönesans döneminin eselerinin bir diğer özelliği de altın oranı yakalamak üzere, matematiksel hesaplamalarla sanatı birleştirmiş sanat eserleri olmalarıdır. Bundan dolayı Rönesans dönemine ait birçok heykel, resim tablosu gibi eserlerde altın oranı bulmak mümkündür. Nitekim buna örnek olarak verilebilecek meşhur tablolardan biri de dünyaca ünlü Leonardo Da Vinci’nin Son Akşam Yemeği adını verdiği tablosudur. Son Akşam Yemeği tablosunda Leonardo Da Vinci, masanın boyutu, tablonun arka planındaki pencereler ve duvarların oranı ile altın oranı yakalamaya çalışmış bir sanatçıdır. 
Altın oranı barındıran bir diğer örnek ise, atalarının altın oranı keşfetmiş olduğu düşünülen Mısır Piramitleri’dir. Mısır piramitlerinin tabanı ve yüksekliği arasındaki mesafenin bize altın oranı verdiği görülmüştür. Altın oranı yakalamaya çalışarak sanat eserleri üretmeye çalışan kişileri çok uzakta aramamız da gerekmiyor. Büyük ustamız Mimar Sinan da, Süleymaniye ve Selimiye Camilerini örnek olarak verebileceğimiz şekilde, eserlerinde altın oranı dikkate alarak oluşturmaya özen göstermiş biridir.
Altın oranın milattan önceye dayanan tarihi ve yıllar içinde giderek artan popülaritesi, hayatın her alanına etki etmiştir. Sanatçıların eserlerinde altın oranı araması, mimari anlamdaki yapılarda altın oranı oluşturmak için çalışılması gibi örnekler günümüzde de etkisini göstermektedir.

Altın Oran Nasıl Hesaplanır?

Altın oran hesaplama işlemini, formülü itibariyle ilk ortaya koyan kişi İtalyan asıllı olan Leonardo Fibonacci’dir. Bilime daha birçok katkısı bulunmuş bir insan olarak Fibonacci, altın oranın ortaya konmasındaki parçaların birbiriyle ardışık ilişkisinin, muhteşem boyutlarda olduğunu ifade etmiştir. Ortaya koyduğu v formüle ettiği kişi bakımından altın oran, Fi olarak belirtilmektedir.
 İrrasyonel bir sayı olan altın oranın matematiksel değeri 1,6180339… şeklinde devam etmektedir. Altın oranı hesaplamak adına bir doğru parçası üzerinden gitmek daha kolay olacaktır. Doğru parçasını, iki eşit parçaya böldüğümüzde; küçük parçanın büyük parçaya oranı ile büyük parçanın bütün doğru parçasına olan oranı bizlere altın oranı vermektedir. Söz konusu oran, sanatsal ve yapısal eserlerde daha ayrıntılı şekilde ele alınmaktadır.
 İnsan vücudunun da kafası, yüzü gibi farklı bölgelerinde altın oran mevcuttur. Buna göre kişinin ayakları ile göbeği arasındaki uzaklığın bir birim olarak kabul edildiğinde insan boyunun, 1,618… olarak devam eden altın orana yakın bir ölçüde olması, altın orana işaret etmektedir.

Engin Çilekci

Keşfet, Öğren, Paylaş

İlgili Makaleler

18 Yorum

  1. Merak ettiğim bir konuydu altın oran, tüm detayları okudum. Estetik ve sanatın olmazsa olmazı gibi. Artık birçok esere altın orana uygun mu diye dikkat kesileceğim. Teşekkürler bu değerli bilgiler için.

  2. Tabloya bakınca karışıkmış gibi görünüyor ama mesela fotoğraf makinelerinde bu formülü basite indirgeyen bir çizelge bulunuyor. Fotoğraf çekerken bu çizelgeyi hep açık tutarım. Altın noktaları kullanınca fotoğrafta öne çıkması gerekenler bakanlar tarafından daha net anlaşılıyor. Altın oran mucize gibi bir şey 🙂 Bilgilendirme için çok teşekkürler.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu