kültür sanat

Yapmamız Gereken Şeyleri Neden Erteleriz? Erteleme Alışkanlığından Nasıl Kurtuluruz?

Erteleme Alışkanlığı

Üniversitede bazı öğrenciler verilen ödevlerin son tarihleri yaklaşmadan çok daha uzun zaman önce kafalarını kaldırmadan araştırma yapmaya başlarken bazı öğrenciler de diğerleri deli gibi araştırma yapıp kütüphanelerden çıkmazken gezip tozar ve eğlenir. İşte bu öğrenciler yani ‘son dakikacılar’ nasıl olur da -çoğu zaman- ödevlerini son teslim tarihinden önce bitirmiş olur? 


Görevlerini tamamlamak adına uzun zaman ayıranlar için oldukça can sıkıcı olan bu durum her ne kadar çekici ve cazip gelse de işin aslı tahmin edilenden çok daha farklı. Son dakikacıların yada erteleme alışkanlığı olan kişilerin çok daha fazla stresle baş etmek durumunda olması su geçirmez bir gerçektir ve çoğu erteleyici bu durumdan kurtulmak için can atar. Biz de bugün tam olarak bu durumdan kurtulmanın yollarından bahsedeceğiz fakat konuya giriş yapmadan önce ertelemenin ne olduğundan bahsetmemiz gerekir.

Erteleme Nedir?


Cambridge Dictionary’ye göre, ertelemek, genellikle tatsız ya da sıkıcı olduğu için yapılması gereken bir şeyi ertelemektir. Oxford Dictionary’ye göre ise ertelemek, genellikle yapmak istemediğiniz için yapmanız gereken bir şeyi yapmayı ertelemektir

Erteleme huyu olanlar bir görevle karşılaştıklarında ya başlamayı ertelerler ya da başlasalar bile işlerini çabucak yarıda bırakıp ortadan kaybolurlar. Sözgelimi bir araştırma yapmak için masa başına geçiyorsunuz ama sonra başlamadan önce beş dakikalığına Instagram’a bakayım diyorsunuz sonra bir bakıyorsunuz ki iki saat geçmiş ve ‘artık başlamamın bir anlamı kalmadı’ diye düşünüyorsunuz. 


Freud ileri sürdüğümüz bu mazeretlerin bir tür savunma mekanizması olduğunu söylerdi. Kısaca açıklamak gerekirse bunlar, bir tür ‘ürküntü’ deneyimi yaşamamıza, içimizden bir ‘of’ çekmemize yol açan şeylerden düşüncelerimizi ve bedenimizi uzaklaştırmak için kullandığımız stratejilerdir.

Ertelemeye Sebepler Nelerdir?


Erteleme bilinçli bir istek (zayıflamak ve ödev yapmak) ile bilindışı bir istek (bunlardan kaçmak) arasındaki çatışmadan kaynaklanan zihinsel bir felç olrak görülebilir. Buradaki önemli naktada tam olarak budur: Yapısı gereği bilinçdışı bir istek zaten biliçdışıdır. Bu sebepten bilinç düzeyimizde, önümüzdeki görevi neden sürekli olarak savuşturduğumuzu bir türlü anlayamayız. Tim Urban ise bu görüşün tam olarak doğru olmadığını söyler. Ona göre görevi tamamlamayı istemeyiz, istediğimiz şey görevi çoktan bitirmiş ve geride bırakmış olmaktır. Dolayısıyla bize imkansız görünen şey, yapma işidir.

Psikolog ve araştırmacı Dan Ariely ve Klaus Werenbroch ertelemenin insanların kısa vadeli rahatlığı uzun vadeli olarak tercih etmeleri anlamaında bir özdenetim sorunu olduğunu, dolayısıyla da özenetimi ilgilendiren diğer kararlarla aynı mantık dahilinde işlediğini ekler.
Bazen yeni bir göreve başlamak için büyük motivasyonumuz bile olabilir, ancak nereden başlayacağımızı bilmediğimiz için veya sonuçla kendimizi hayal kırıklığına uğratacağımızdan korktuğumuz için görevlerimizi erteleriz.

Ertelemenin nedenleri değişebilir. Bununla birlikte, ertelemenin en yaygın nedenleri can sıkıntısı, konsantre olmada güçlük, yorgunluk, motivasyon eksikliği, başarısızlık korkusu veya diğer birkaç durumdur diyebiliriz.

Erteleme Alışkanlığından Nasıl Kurtulabiliriz?


Araştırmacı ve konuşmacı Piers Steel’e göre, yüzde 95’imiz bir dereceye erteleme problemleri yaşıyoruz. Yalnız olmadığınızı bilmek rahatlatıcı olsa da çoğu erteleyici bu durumdan kurtulmanın yollarını aramakta. Bu bağlamda bu alışkanlıktan kurtulmanın birkaç yolundan bahsetmemiz gerekirse şunları sıralayabiliriz:

1. Ertelemek İstediğiniz Görevi Sevdiğiniz Bir Şeyle Birleştirin

Profesör Katherine Milkman yapmak istemediğimiz bir görevi yapmak istediğimiz bir şeyle birleştirmeyi önerir. Örneğin, koşmayı seviyorsunuz ve iş için okumanız gereken kalınca bir kitap varsa, kitabı sesli kitap halinde internetten indirip koşarken dinleyin.

2. Adım Adım İlerleyin ve Zaman SInırlaması Getirin

Amaçlarınızı adımlara bölüp küçük amaçlar belirleyebilirsiniz. Her adımı tanımlayabilir ve her biriyle ilgili zaman sınırlaması getirebilirsiniz. Bununla birlikte ilerlemenizi ödüllendirebilir ve amacın tamamının gerçekleştiriği geleceği kafanızda canlandırabilirsiniz.

3. ‘İçimizdeki Maymun’ Hikayesini Düşünün

Tim Urban dikkatimizi dağıtan yanımızı yaramaz bir maymuna benzettiği bir hikaye anlatır. Hikayeye göre maymun, sadece şimdide yaşayan, geçmişle ilgili bir anısı olmayan, geleceğide umursamayan bir hayvandır. Sadece haz isteyen ve onun için yaşayan, bizleri de kendi ‘Karanlık Oyun Bahçesinde’ kapalı tutmaya çalışan bir maymundur kendisi. Karanlık Orman her ne kadar korkutucu görünse de ordan çıkmanın tek yolu onu aşmak olacaktır ‘Karanlık Oyun Bahçesine’ kaçmak ise sadece zaman öldürmek olacaktır. Ne zaman bir işinizi ertelemek isterseniz aklınıza bu hikayeyi getirin.

4. Neden Ertelediğinizi Bulmaya Çalışın

Erteleme alışkanlığıyla başa çıkmaya başlamadan önce neden ertelediğinizi anlamanız gerekir. Örneğin, sıkıcı veya nahoş bulduğunuz için belirli bir görevden kaçıyor musunuz? Öyleyse, işinizin daha keyifli bulduğunuz yönlerine odaklanabilmek için işinizi çabucak ortadan kaldırmak için adımlar atın.

5. Başarısız Olmaktan Korkmayın

Başarısızlık korkunuzun üstesinden gelin. Birçok hedefe deneme yanılma yoluyla ulaşılır. Problem çözmede en iyi sonucu bulmak için farklı yollar denemek önemlidir. Başarısızlık, yaratıcı çözümler bulmamızı sağlar ve bizi daha iyi olmaya zorlar. Öte yandan, bir görevden memnun kalmazsanız veya bu sizi mutlu etmezse, onu bırakmanızda bir sorun yoktur. Önemli olan, hayal kırıklığı yaşamak değil, sakin bir şekilde bu kararı vermektir.

6. Kendi Yönteminizi Bulun

Ertelemenin üstesinden gelmenin arkasındaki ana fikir, her stratejiyi kişiliğimize uyarlamaktır. Farklı ipuçlarını denemek, ertelemenin üstesinden gelmek için kişisel planınızı oluşturmanıza yardımcı olacaktır.

7. Bu Konuda Uzmanlaşmış Kişilere Danışın

Erteleme, depresyon veya anksiyete gibi diğer psikolojik sorunlardan dolayı bir kaçınma işareti olabilir. Çok fazla ertelediğinizi düşünüyorsanız ve bunun hayatınızı olumsuz etkilediğini fark ederseniz, ertelemenizin üstesinden gelmeniz için size tavsiye ve ipuçları verebilecek birini görmenizi öneririz.

Erteleme, mesleki ve kişisel gelişiminiz ve büyümeniz için bir engel haline geldiyse, bir psikolog, altta yatan sorunu tanımlamaya ve üzerinde çalışmaya, dolayısıyla ertelemenin üstesinden gelmeye yardımcı olabilir.


Engin Çilekci

Keşfet, Öğren, Paylaş

İlgili Makaleler

26 Yorum

  1. İnsanların bazen tembel ya da sıkılmış hissetmesi inkar edilemez. Bu gönderi, ertelemeyle başa çıkmanın en iyi yolunu bulmak için kullanışlıdır.
    Teşekkürler.

  2. Ertelemek gerçekten hastalık gibi bir şey ve değiştirmek için de kararlı olmak lazım. Akışına bırakıldığında erteleme alışkanlığından kurtulmak çok zor. Buradaki tavsiyeler çok yerinde, teşekkürler.

  3. Nasılsa çok zamanımız var yapariz diye düşünüyoruz sanırım o nedenle erteleyip duruyoruz üşeniyoruz ya da..Ve sizin yazdığınız tüm sebeplerden dolayı..
    Verdiğiniz yöntemler harika herkesin okuması gerekir diye düşünüyorum:)

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu