Erteleme Nedir?

Cambridge Dictionary’ye göre, ertelemek, genellikle tatsız ya da sıkıcı olduğu için yapılması gereken bir şeyi ertelemektir. Oxford Dictionary’ye göre ise ertelemek, genellikle yapmak istemediğiniz için yapmanız gereken bir şeyi yapmayı ertelemektir

Erteleme huyu olanlar bir görevle karşılaştıklarında ya başlamayı ertelerler ya da başlasalar bile işlerini çabucak yarıda bırakıp ortadan kaybolurlar. Sözgelimi bir araştırma yapmak için masa başına geçiyorsunuz ama sonra başlamadan önce beş dakikalığına Instagram’a bakayım diyorsunuz sonra bir bakıyorsunuz ki iki saat geçmiş ve ‘artık başlamamın bir anlamı kalmadı’ diye düşünüyorsunuz. 

Ertelemeye Sebepler Nelerdir?

Erteleme bilinçli bir istek (zayıflamak ve ödev yapmak) ile bilindışı bir istek (bunlardan kaçmak) arasındaki çatışmadan kaynaklanan zihinsel bir felç olrak görülebilir. Buradaki önemli naktada tam olarak budur: Yapısı gereği bilinçdışı bir istek zaten biliçdışıdır. Bu sebepten bilinç düzeyimizde, önümüzdeki görevi neden sürekli olarak savuşturduğumuzu bir türlü anlayamayız. Tim Urban ise bu görüşün tam olarak doğru olmadığını söyler. Ona göre görevi tamamlamayı istemeyiz, istediğimiz şey görevi çoktan bitirmiş ve geride bırakmış olmaktır. Dolayısıyla bize imkansız görünen şey, yapma işidir.

Psikolog ve araştırmacı Dan Ariely ve Klaus Werenbroch ertelemenin insanların kısa vadeli rahatlığı uzun vadeli olarak tercih etmeleri anlamaında bir özdenetim sorunu olduğunu, dolayısıyla da özenetimi ilgilendiren diğer kararlarla aynı mantık dahilinde işlediğini ekler.
Bazen yeni bir göreve başlamak için büyük motivasyonumuz bile olabilir, ancak nereden başlayacağımızı bilmediğimiz için veya sonuçla kendimizi hayal kırıklığına uğratacağımızdan korktuğumuz için görevlerimizi erteleriz.

Ertelemenin nedenleri değişebilir. Bununla birlikte, ertelemenin en yaygın nedenleri can sıkıntısı, konsantre olmada güçlük, yorgunluk, motivasyon eksikliği, başarısızlık korkusu veya diğer birkaç durumdur diyebiliriz.

Erteleme Alışkanlığından Nasıl Kurtulabiliriz?

Araştırmacı ve konuşmacı Piers Steel’e göre, yüzde 95’imiz bir dereceye erteleme problemleri yaşıyoruz. Yalnız olmadığınızı bilmek rahatlatıcı olsa da çoğu erteleyici bu durumdan kurtulmanın yollarını aramakta. Bu bağlamda bu alışkanlıktan kurtulmanın birkaç yolundan bahsetmemiz gerekirse şunları sıralayabiliriz:

1. Ertelemek İstediğiniz Görevi Sevdiğiniz Bir Şeyle Birleştirin

Profesör Katherine Milkman yapmak istemediğimiz bir görevi yapmak istediğimiz bir şeyle birleştirmeyi önerir. Örneğin, koşmayı seviyorsunuz ve iş için okumanız gereken kalınca bir kitap varsa, kitabı sesli kitap halinde internetten indirip koşarken dinleyin.

2. Adım Adım İlerleyin ve Zaman SInırlaması Getirin

Amaçlarınızı adımlara bölüp küçük amaçlar belirleyebilirsiniz. Her adımı tanımlayabilir ve her biriyle ilgili zaman sınırlaması getirebilirsiniz. Bununla birlikte ilerlemenizi ödüllendirebilir ve amacın tamamının gerçekleştiriği geleceği kafanızda canlandırabilirsiniz.

3. ‘İçimizdeki Maymun’ Hikayesini Düşünün

Tim Urban dikkatimizi dağıtan yanımızı yaramaz bir maymuna benzettiği bir hikaye anlatır. Hikayeye göre maymun, sadece şimdide yaşayan, geçmişle ilgili bir anısı olmayan, geleceğide umursamayan bir hayvandır. Sadece haz isteyen ve onun için yaşayan, bizleri de kendi ‘Karanlık Oyun Bahçesinde’ kapalı tutmaya çalışan bir maymundur kendisi. Karanlık Orman her ne kadar korkutucu görünse de ordan çıkmanın tek yolu onu aşmak olacaktır ‘Karanlık Oyun Bahçesine’ kaçmak ise sadece zaman öldürmek olacaktır. Ne zaman bir işinizi ertelemek isterseniz aklınıza bu hikayeyi getirin.

4. Neden Ertelediğinizi Bulmaya Çalışın

Erteleme alışkanlığıyla başa çıkmaya başlamadan önce neden ertelediğinizi anlamanız gerekir. Örneğin, sıkıcı veya nahoş bulduğunuz için belirli bir görevden kaçıyor musunuz? Öyleyse, işinizin daha keyifli bulduğunuz yönlerine odaklanabilmek için işinizi çabucak ortadan kaldırmak için adımlar atın.

5. Başarısız Olmaktan Korkmayın

Başarısızlık korkunuzun üstesinden gelin. Birçok hedefe deneme yanılma yoluyla ulaşılır. Problem çözmede en iyi sonucu bulmak için farklı yollar denemek önemlidir. Başarısızlık, yaratıcı çözümler bulmamızı sağlar ve bizi daha iyi olmaya zorlar. Öte yandan, bir görevden memnun kalmazsanız veya bu sizi mutlu etmezse, onu bırakmanızda bir sorun yoktur. Önemli olan, hayal kırıklığı yaşamak değil, sakin bir şekilde bu kararı vermektir.

6. Kendi Yönteminizi Bulun

Ertelemenin üstesinden gelmenin arkasındaki ana fikir, her stratejiyi kişiliğimize uyarlamaktır. Farklı ipuçlarını denemek, ertelemenin üstesinden gelmek için kişisel planınızı oluşturmanıza yardımcı olacaktır.

7. Bu Konuda Uzmanlaşmış Kişilere Danışın

Erteleme, depresyon veya anksiyete gibi diğer psikolojik sorunlardan dolayı bir kaçınma işareti olabilir. Çok fazla ertelediğinizi düşünüyorsanız ve bunun hayatınızı olumsuz etkilediğini fark ederseniz, ertelemenizin üstesinden gelmeniz için size tavsiye ve ipuçları verebilecek birini görmenizi öneririz.

Erteleme, mesleki ve kişisel gelişiminiz ve büyümeniz için bir engel haline geldiyse, bir psikolog, altta yatan sorunu tanımlamaya ve üzerinde çalışmaya, dolayısıyla ertelemenin üstesinden gelmeye yardımcı olabilir.