Türkiye Varlık Fonu
Türkiye’nin ekonomik istikrarının artırılması ve kalkınmasına katkı sağlamak, kamuya ait olan varlıkları daha etkin ve verimli şekilde yönetmek, mevcut kamu varlığına değer katarak gelecek nesiller için daha güçlü bir ülke hazırlamak amacıyla kurulmuş bir yapıdır. Bu tanım, Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş‘nin resmi web sitesinde yer almaktadır.
Türkiye Varlık Fonu, 2016 yılında sürdürülebilir büyüme ve istikrar ile uzun dönemli bir kalkınma perspektifi doğrultusunda kurulmuştur. Fonun kuruluş gerekçelerinin başında ise Türkiye’nin G-20 ülkeleri içinde bir ulusal varlık fonuna sahip olmayan tek ülke olması gerekçesi ve reel sektöre uzun vadeli yatırımlar çerçevesinde 2023 hedeflerine ulaşmak gelmektedir.
Ülkemizdeki UVF, Türkiye Varlık Yönetimi Anonim Şirketi’nin yönetiminde faaliyet göstermektedir. Şirketin kuruluşu varlık fonuna ait kanun tasarısında; “Başbakanlığa bağlı, ana faaliyet konusu bu Kanunda belirtilen fonların kurulması ve yönetimi olan, profesyonel yönetim ilkelerine göre yönetilen, özel hukuk hükümlerine tabi Türkiye Varlık Yönetimi Anonim Şirketi kurulmuştur,” şeklinde geçmektedir. Şirketin 50 milyon Türk lirası olan kuruluş sermayesi, Özelleştirme Fonu’ndan karşılanır ve tamamı ödenmiş olan bu sermayeyi temsil eden paylar Özelleştirme İdaresi Başkanlığına aittir.
Türkiye Varlık Fonu, devletin elde ettiği gelirlerin bir kısmının aktarılacağı fondur. Tahmini ortalama bütçesi, 200 milyar dolardır ve hisseleri nama yazılıdır. TVF’nin alt fonlar kurma yetkisi de bulunmaktadır. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) denetimindedir.
Türkiye’de büyümenin sağlanması için tasarruf ve yatırımların artırılması zorunludur. Ekonomideki sorunlardan olan yüksek faiz ise büyüme üzerinde önemli bir engel teşkil etmektedir. Türkiye Varlık Fonu’nun büyük projelere sağlayacağı finansman, hem bu projelerin hayata geçmesiyle oluşturulacak istihdam yoluyla hem de faiz üzerindeki baskıyı azaltarak ülkenin büyüme ve kalkınması üzerinde olumlu etkileri olması beklenmektedir.
Türkiye Varlık Fonu’nun Temel Özellikleri
26 Ağustos 2016 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak kurulan Türkiye Varlık Fonu A.Ş. Özelleştirme Fonu tarafından karşılanacak olan 50 milyon liralık kuruluş sermayesi ile Başbakanlığa bağlı olarak çalışmaktadır. 12 Eylül 2018 tarihinde ise Cumhurbaşkanlığına bağlanmıştır. Varlık Fonu’nun Yönetim Kurulu Başkanı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olurken, Yönetim Kurulu üyelerinden birisi Cumhurbaşkanınca başkan vekili olarak görevlendirilmeye başlanmıştır.
Varlık fonunun diğer özellikleri;
- Yönetim kurulu üyelerinin ekonomi, finans, bankacılık ve maliye alanlarında en az beşi yıl tecrübe sahibi olması şartı aranmaktadır.
- TVF ve TVF A.Ş.’nin hesap denetimi müfettişlerden oluşan heyet tarafından yapılmaktadır.
- Sayıştay kanununa tabii değildir.
- SPK denetimine tabii tutulmaktadır.
- TVF’nin malvarlığı haciz ve rehin edilememektedir.
- Kurumlar vergisinden muaf ve vergi kesintisi yapılmamaktadır.
- Elektrik, hava gazı ve yangın sigortası dışında belediyelerce ve tapu kadastro tarafından alınan vergilerden muaftır.
- Damga vergisi, harç, BSMV ve kredi kullanımı vergisinden muaftır.
- Sermayesinin yarısı devlete ait kurum ve kuruluşların mevzuatına tabi değildir.
- Personel alımında da diğer mevzuatlara bağımlı değildir.
- Varlık kiralama şirketlerinin indirim ve muafiyetlerinden yararlanabilir.
- Menkul kıymet ödemelerinde BIST kayıt ücretinden ve kotasyondan muaftır.
- Teşvikler ve emeklilik sistemindeki kaynaklar fona aktarılabilecektir.
Hazine’ye ait olan hisseler, 26 Ağustos 2016 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Türkiye Varlık Fonu’na aktarılmıştır. Hisseleri aktarılan kuruluşlar; Ziraat Bankası, BOTAŞ, TPAO, PTT, Borsa İstanbul Anonim Şirketi, Türksat Uygu Haberleşme Kablo TV ve İşletme Anonim Şirket, Eti Maden ve Çaykur’dur.
Türkiye Varlık Fonu’nun Amaçları
Türkiye’de büyümenin sağlanması için tasarruf ve yatırımların artırılması zorunludur. Türkiye Varlık Fonu ile ilk olarak bu adımlarda gelişme sağlanması amaçlanmaktadır. Bu yolda ilerlerken aşılması gereken engellerin de sırasıyla aşılması temel amaçları oluşturmaktadır. Büyük projelere finansman sağlaması, projelerin hayata geçirilmesi, istihdamın artırılması ve faiz üzerindeki baskının azaltılması gibi büyüme ve kalkınma amaçları bulunmaktadır.
TVF’nin amaçlarına maddeler halinde göz atmak gerekirse;
- TVF’nin ana faaliyet konusu, fonların kurulması ve yönetimi,
- Sermaye piyasalarında yatırım aracı çeşitliliği ve derinliğine katkı sağlamak,
- Yurt içinde kamuya ait varlıkları ekonomiye kazandırmak,
- Dış kaynak temin etmek,
- Önemli kamu varlıklarında değer artışı sağlayarak ekonomik büyümeye katkıda bulunmak,
- Katılım finansmanına uygun varlıkların gelişmesine destek olmak,
- Türkiye’ye daha fazla yatırımcı ilgisi çekmek ve yeni yatırımlar için sermaye sağlamak,
- Oluşturulan fonla birlikte kalkınmanın lokomotifi olan reel sektör yatırımlarına, stratejik öneme sahip şirketlere finansman sağlanarak kalkınmanın hızlandırılması, ekonomide yüksek ve sürdürülebilir büyüme oranlarının yakalanması ve ekonomik istikrarın sağlanmasının önünün açılması amaçlanmıştır.
TVF’nin ana amaçları doğrultusunda hangi kaynakları kullanacağı ise tartışma konusu olmuştur. Bunun nedeni, dünya genelinde UVF’ler, ihracat fazlası veya doğal kaynak gelirlerini ülkenin ihtiyaçları doğrultusunda makro iktisadi hedefler için kullanan fonlardır. TVF ise ödemeler bilançosu fazlası ya da doğal kaynak gelirine sahip olunmadığı için daha çok özelleştirme geliri ve mevcut kamu iktisadi teşebbüslerinden aktarımları kaynak olarak kullanmaktadır.
Türkiye Varlık Fonu’nun Kaynakları
Özelleştirme Yüksek Kurulu tarafından Türkiye Varlık Fonu’na devrine karar verilen kuruluş ve varlıklar ile Özelleştirme Fonu’ndan aktarılmasına karar verilen nakit fazlası, fonun baş kaynaklarındandır. Bakanlar Kurulu tarafından TVF’ye aktarılmasına karar verilen ihtiyaç fazlası gelir, kaynak ve varlıklar da önemli kaynaklar arasında yer almaktadır.
Yurt içi ve yurt dışı sermaye ve para piyasalarından ilgili mevzuat kapsamında yer alan izin ve onaylar aranmaksızın sağlanan finansman ve kaynaklardan oluşmaktadır. Aynı zamanda para ve sermaye piyasaları dışında diğer yöntemlerle sağlanan finansman ve kaynaklar da TVF’nin önemli kaynakları arasında yer almaktadır.
Türkiye Varlık Fonu’nun Portföyü
Türkiye Varlık Fonu’nun Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla birlikte Hazine’nin elinde bulunan hisseler fona geçmişti. Bu hisselerin ve işlemlerin detayları şu şekildedir:
- TÜRKSAT sermayesinde bulunan Hazine’ye ait hisselerin tamamı
- Türk Hava Yolları A.O.’nun yüzde 49,12 hissesi
- Ziraat Bankası sermayesinde bulunan Hazine’ye ait hisselerin tamamı
- Türkiye Halk Bankası A.Ş.’nin yüzde 51,11 hissesi
- Türk Telekomünikasyon A.Ş.’nin yüzde 6,68 oranında Hazine’ye ait hissesi
- Türkiye Petrolleri A.O. sermayesinde bulunan Hazine’ye ait hisselerin tamamı
- BOTAŞ sermayesinde bulunan Hazine’ye ait hisselerin tamamı
- PTT sermayesinde bulunan Hazine’ye ait hisselerin tamamı
- Borsa İstanbul sermayesinde bulunan Hazine’ye ait hisselerin tamamı
- Milli Piyango’da nakit oynatılan Piyango, Hemen-Kazan, Sayısal Loto, Şans Topu, On Numara ve Süper Loto oyunları ile ilgili daha değişik yeni oyunların yapılmasına izin verilebilecek oyunlarına ilişkin lisans (49 yıl süreyle)
- TCDD İzmir Limanı
- Türkiye Denizcilik İşletmeleri A.Ş. sermayesinde bulunan Hazine’ye ait hisselerin tamamı
- Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü
- ÇAYKUR
- Türkiye Jokey Kulübü’nün yurt içinde at yarışları düzenleme, yurt içi ve dışında düzenlenen at yarışları üzerine yurt içi ve dışından müşterek bahis kabul etme hak ve yetkilerine ilişkin lisanslar (topluca 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren 49 yıl süreyle)
- Mülkiyeti Hazineye ait Antalya, Aydın, İstanbul, Isparta, İzmir, Kayseri ve Muğla’da bulunan bazı taşınmazlar.
TVF’nin işleyişinde kullanılacak olan bu kaynaklarla hedeflenen fonun 200 milyar liralık bir büyüklüğe ulaşmasıdır. Aynı zamanda büyümeye katkı sağlaması, savunma sanayi ve yüksek teknoloji üretimi gibi stratejik sektörlere yatırım finansmanının sağlanması, yeni istihdam alanlarının açılması ve dışa bağımlılığın azaltılarak yerli sektörlerin ön plana çıkarılmasıdır.
Tavsiye Yazısı :Bireysel Emeklilik Sistemi (Bes) Nedir
Genel kültürünüz muhtemelen çok iyidir benim ki çok ufak bir katkı olur ben teşekkür ederim Gülhan hanım
Ne güzel bilgileriniz var böyle bu tür konularda. Sizi okuyarak genel kültürümüz artacak Engin Bey. Teşekkürler bu bilgi dolu paylaşımlar için. 🙂
Ertuğrul bey teşekkür ederim.Ayrıca söylem,ş olduğunuz sıkıntı biraz uğraştırdı ama düzelttim bunun için de saolun
Bilmiyordum bu bilgileri ama yorumcularında da dediği gibi,umarız amacına uygun çalışıyordur,bilgiler için emeğinize sağlık..✔😊
Bu arada,ana sayfanızdan "Türkiye Varlık Fonu Nedir" linkine tıklanınca,yazınız çıkmıyor..Yazı başlığı linkinde bir problem var galiba..🤔
Amaçları doğrultusunda hareket etmezlerse vay halimize zaten ara ara bu konu hakkında bilgi bulursam yayınlarım ben teşekkür ederim Aylin Hanım
Amaçları doğrultusunda yüksek verim alınirsa ne mutlu fakat pek ayrıntısını bilmiyorum. Bu alanda bilgilerinizin devamlılığı çok iyi olur Engin Bey, takip etmemiz oluruz. Bilgilendirici bir yazı oldu, güzelde oldu teşekkürler:)
Bizde aynı fikirdeyiz ben teşekkür ederim
Umarim amacina uygun calisiyordur. Bilgiler icin tesekkürler.
Ben o zaman ara ara araştırıp her hangi bir gelişme olursa yazarım rabia hanım teşekkürler.
Kurulduğu yıl medyada yer almış ve tartışılmıştı. Takibeden yıllarda adı geçmez oldu. Ya da ben duymadım, bilmiyorum. Şimdi sizin bu yazınızı okuyunca hatırladım. Zannedersem hedeflenen fona ulaşılınca sistem işlemeye çalışacak. Bu fonun hayat verdiği projelerden haberdar olmak isterim, şahsen. Esen kalın…
Şöyle söyleyim tam olarak öyle değil ben varlık fonunu araştırırken o konuyu da araştırdım doğru Jacobs kahve şirketi of çayı alıyor ama of çayın sahibi de Jacobs dan hisse alıyor ve Türkiye ceo su oluyor yani bir nevi ortaklık olmuş
portföyde Ofçay da vardı ama amerikalılara satıldı 🙁
Faydalı olabiliyorsak ne mutlu bize
yine bişi öyrendik senden :O
bir çok ülke de var ve kurulalı çok olmuş.
Bu fonun sadece bizde olduğunu zannediyordum. Meğer diğer ülkelerde de varmış.
saygılar.
Rica ederim Engin Bey
ne mutlu bize ben teşekkür ederim.
Bilmediğim bilgiler vardı. Çok teşekkürler 🙂
Estefurullah hepimiz her gün yeni şeyler öğreniyor teşekkürler
İlginç yazılarınız var tebrikler bir an kendimi çok cahil hissettim:))
teşekkür ederim nilüfer hanım
Bilgilendirici bir yazı olmuş. Emeğinize sağlık.
Ne mutlu bize biz teşekkür ederiz saygılar.
Sayenizde her gün yeni bir şeyler öğreniyoruz teşekkürler Engin bey
Umarım dediğiniz gibi olmaz saygılar.
İşte bu ara konu tamda budur artık Türkiye varlık konuda satışta. Bizler artık birer hiç demek .
Türkiye Varlık Fonu hakkında hep bir şeyler duyarız ama sayenizde daha net bilgiler edinmiş olduk teşekkürler.
ben teşekkür ederim saygılar.